10 فیلم گمنام از کارگردان های مشهور - وبلاگ تور چین

به گزارش وبلاگ تور چین، احتمالا در برخورد با فیلم های این فهرست و خواندن نام کارگردان های هر یک، احساسات متناقضی خواهید داشت؛ چرا که قبول حضور آن ها در سیاهه کاری این فیلم سازان تا حدود بسیار زیادی غیرقابل باور است. نیازی نیست که به ویکی پدیا یا IMDb سر بزنید تا از وجود آن ها در کارنامه این فیلم سازان مطمئن شوید، چرا که بالاخره هر فیلم ساز سرشناسی آثاری دارد که بنا به دلایل مختلف در دل غبار تاریخ گم شده اند؛ همواره هم این موضوع به ضعف اثر بازنمی شود و گاهی دلایل دیگری در این گمنامی تاثیر دارند. در این فهرست 10 فیلم گمنام کارگردان های مشهور را آنالیز نموده ایم.

گاهی علت این گمنامی، دوری آن فیلم از جهان بینی کارگردان مورد بحث ما است و گاهی هم عدم توجه رسانه ها یا حتی بازاریابی بد باعث این دیده نشدن در طول سال ها بوده است. به عنوان نمونه فیلمی چون آقای رابرتس از جان فورد اثر معرکه ای است و نام چندتایی هم از برترین بازیگران تاریخ را در تیتراژش می بیند اما به علت این که کمتر کسی تصور دیدنی یک فیلم کمدی به کارگردانی کسی چون جان فورد را دارد، از دیدن نام این فیلم در لیست آثارش جا می خورد. هم چنین است توقع دیدن فیلمی ملودرام چون موسیقی قلب در کارنامه یکی از خدایان ژانر وحشت یعنی وس کریون یا فیلم علمی- تخیلی و فانتزی در بین آثار کسی چون مایکل مان.

فیلم هایی مانند مردی که آن جا نبود از برادران کوئن هم وجود دارند که صرفا به خاطر نهاده شدن بین چند شاهکار آن فیلم سازان گمنام مانده اند. برادران کوئن مردی که آن جا نبود را زمانی ساختند که پشت سر هم آثار پیروز، چه به لحاظ فروش و چه به لحاظ هنری، بر پرده داشتند اما با وجود ساختن اثری که عصاره تمام تفکرات این دو را یک جا دورن خود دارد، به علت سایه سنگین همان شاهکارها، از نظرها پنهان مانده است. این در حالی است که مردی که آن جا نبود هم یکی از برترین کارهای این دو برادر است و هم یکی از مهم ترین ها به لحاظ فهم جهان بینی این دو.

علت دیگر هم قطعا بد بودن دیگر فیلم ها است. به عنوان نمونه نمی توان باور کرد که فرانسیس فورد کوپولا، هم فیلمی چون پدرخوانده (The Godfather) یا اینک آخرالزمان (Apocalypse Now) در کارنامه داشته باشد و هم فیلمی چون جک، چرا که جک واقعا فیلم بدی است و دیدنیش تا به خاتمه صبر بسیار می خواهد. این چنین است که حتی با وجود بهره بردن نام کسی چون کوپولا به عنوان کارگردان و بازی بازیگری چون رابین ویلیامز در قالب نقش اصلی، در دل غبار تاریخ محو می شود و یک فیلم گمنام باقی می ماند که البته به حقش رسیده است.

این که چرا بعضی از این کارگردانان به سمت ساختن این فیلم ها کشیده شده اند، جواب معینی ندارد. درباره کلاسیک سازانی چون جان فورد می توان به اخلاق حرفه ای آن ها و داشتن قرارداد با کمپانی ها اشاره نمود (ضمن این که باز هم شاهکاری برای تمام فصول ساخته است) یا درباره کسی چون ژان پیر ملویل و فیلم بچه ها وحشت، به همراهی اش با بزرگی چون ژان کوکتو، اما گاهی بعضی کارگردان ها ساختن بعضی فیلم ها را فقط به علت پول درآوردن قبول می نمایند. پذیرش این حدس و گمان هم چندان جای شگفتنی ندارد، چون بالاخره فیلم سازی شغل آن ها است.

از سوی دیگر ممکن است که فیلم سازی بعد از ساختن آثار بزرگ و پر جزییات و در نتیجه سخت و طاقت فرسا به لحاظ فراوری و مراحل بعدش، هوس کند که سراغ فیلم جمع و جورتر و کم دردسری برود. این چنین هم دست به آزمون و خطاهایی می زند و هم کمی از آن فضای شلوغ کمپانی ها و فرش قرمزها فاصله می گیرد. شاید این وسط بتواند به دغدغه های شخصی تری هم بپردازد و از چیزهایی بگوید که در یک فیلم بزرگ با گروه فراوری پر و پیمان و تبلیغاتی گسترده، امکان بازگو کردنشان وجود ندارد. چرا که در نهایت دوام سینما و حرفه هر فیلم سازی به پولی که از جیب مردم خارج می شود ارتباط مستقیم دارد و کارگردان ها در آثار پرخرج تر مجبور هستند که باج بیشتری به مخاطب بدهند و در فیلم های شخصی تر امکان ریسک کردن بیشتری برایشان مهیا است. به نظر فیلمی چون مردی که آن جا نبود از برادران کوئن به این دسته تعلق دارد.

اما علت دیگر هم می تواند فرار از جهانی همیشگی ای باشد که فکر فیلم ساز را به خود مشغول نموده است. به بیان دیگر طی کردن مسیری عکس علت گفته شده در پاراگراف قبل. به این معنا که فیلم سازی مولف ناگهان ممکن است که فقط برای تفریح و فرار از آن جهان پر از معمایی که فکرش را مشغول نموده، فیلم بسازد و کاری کند که تا به امروز انجام نداده است؛ کاری آسان و راحت که همه چیزش سرجایش واقع شده است و اصلا کارگردان را به لحاظ فکری به دردسر نمی اندازد؛ به نظر دیوید لینچ با ساختن داستان استریت چنین هدفی داشته و قصد نموده که از آن جهان هذیانی و پر از معمای معمولش فاصله بگیرد و به شکل دیگری استراحت کند.

علت دیگر هم می تواند به سردرگمی سازندگان در ابتدای کارنامه کاریشان یا تلاش برای رسیدن به جایگاهی مستحکم در جهان سینما بازشود. به بیان بهتر این دسته از فیلم سازان هنوز فرصت بیان جهان شخصی خود را در ابتدای فعالیت نداشته و مجبور بوده اند که از هر پیشنهادی استقبال نمایند تا پس از جاافتادن در صنعت سینما، به جهان شخصی خود بپردازند و فیلم هایی را بسازند که امروزه از آن ها توقع داریم. احتمالا برجک دفاعی ساخته مایل مان چنین فیلمی است.

10. فرانسیس فورد کوپولا / جک (Jack)

• بازیگران: رابین ویلیامز، دایان لین، جنیفر لوپز و بیل کازبی
• محصول: 1996، آمریکا
• امتیاز سایت IMDb به فیلم: 5.8 از 10
• امتیاز فیلم در سایت راتن تومیتوز: 17٪

اگر به دیدنی فیلم جک بنیشینید و خبری از نام کارگردانش نداشته باشید، ممکن است که همان نیمه اول فیلم از دیدنیش منصرف شوید و احتمالا از حضور کسی چون رابین ویلیامز هم در آن تعجب کنید. اگر هم تحمل کردید و تا به خاتمه دوام آوردید، حتما از دیدن نام کوپولا در تیتراژ فیلم و در جایگاه کارگردان، شگفت زده خواهید شد. جک فقط یک فیلم گمنام در کارنامه کاری فرانسیس فورد کوپولا نیست، بلکه می تواند در کارنامه هر فیلم سازی خیلی زود فراموش شود و حتی می توان پا را فراتر گذاشت و آن را یکی از بدترین فیلم های دهه 1990 میلادی دانست.

واقعا باور این که فرانسیس فورد کوپولا، کارگردان آن آثار باشکوه، سازنده پدرخوانده ها، سازنده اینک آخرالزمان، کارگردان مکالمه (The Conversation) این فیلم را ساخته باشد خیلی خیلی سخت است. جک اثر بی سر و ته و بدون هویتی است که هیچ چیزش سرجایش نیست. قرار بوده کمدی باشد، اما حتی با وجود حضور کمدین های درجه یکی چون رابین ویلیامز و بیل کازبی از گرفتن یک لبخند ساده از مخاطبش عاجز است. این در حالی است که داستان فیلم هم آن چنان عجیب و غریب است که دیدنگر حتی بعد از اتمام فیلم هم نمی تواند باور کند که چنین چیزی به فکر کسی رسیده باشد.

فرانسیس فورد کوپولا جک را در حالی ساخت که فیلم قبلی اش یعنی دراکولای برام استوکر (Bram Stokers Dracula) فیلم ترسناک و در عین حال عاشقانه پیروزی بود که هم از سوی منتقدان ستایش شد و هم گیشه قابل قبولی داشت. امروزه هم با گذر زمان به خاطر سر و شکل فیلم و این که دیگر کمتر فیلمی در این حال و هوا و در زیژانر وحشت گوتیک ساخته می شود، به فیلم کالتی تبدیل شده که هواداران بسیاری دارد. از سوی دیگر او در اوایل دهه 1990 پدرخوانده: قسمت سوم هم را ساخت که گرچه نسبت به دو فیلم دیگر همین مجموعه اثری ناپیروز بود اما بالاخره جایی برای خود در تاریخ سینما دارد. به نظر می رسد که کوپولا پس از ساختن آن آثار پرخرج و پر زحمت، با ساختن فیلم جک دنبال ساختن اثری کم دردسر بوده و در واقع به آن به چشم یک استراحت نگاه می نموده است.

اما موضوع این جا است که پس از این فیلم دیگر ستاره اقبال هیچ گاه به کوپولا رو نکرد. فیلم هایش یکی یکی در گیشه شکست خوردند و فیلم هایی چون جوانی بدون جوانی (Youth Without Youth) هم که از دید منتقدان آثاری قابل قبول بودند، پیروزیت چندانی در جذب مخاطب نداشتند. در واقع همه فیلم های فرانسیس فورد کوپولا پس از جک می توانستند سر از این لیست درآورند.

یکی از بزرگترین ناکامی ها و افسوس ها در برخورد با جک بازی بد رابین ویلیامز است. انگار نه انگار که او همان آدمی است که صرف نهاده شدنش در برابر دوربین می توانست به خنداندن دیدنگر منجر شود و این موهبتی بود که او همواره از آن سود جسته بود. در این جا رابین ویلیامز در چنان اثر سردرگمی گرفتار شده که به هیچ عنوان نمی تواند از توانایی هایش بهره برد و گلیم این فیلم آشفته را از آب بیرون بکشد.

کارن همسر برایان، باردار است. او به همراه دوستان و شوهرش به بیمارستان می رود تا فرزندش را به جهان آورد. فرزند آن ها خیلی زود به جهان آمده اما به نظر از همه جهات سالم است و مسئله ای ندارد. پزشکان آزمایشات مختلفی روی او انجام می دهند اما همه چیز طبیعی است و پدر و مادرش هم پس از آرامش خیال، نام جک را برایش انتخاب می نمایند. اما آزمایش های بعدی به وسیله چند پزشک سرشناس نشان می دهد که جک دچار بیماری نادری است: او چهار برابر سریع تر از دیگران رشد می نماید و …

9. مایکل مان / برجک دفاعی (The Keep)

• بازیگران: اسکات گلن، یورگن پروچینو و ایان مک لن
• محصول: 1983، انگلستان
• امتیاز سایت IMDb به فیلم: 5.7 از 10
• امتیاز فیلم در سایت راتن تومیتوز: 40٪

واقعا تصور این فیلم غریب با حال و هوای فانتزی و علمی- تخیلی در کارنامه کسی چون مایکل مان با آن کارنامه درخشان در ساختن فیلم های جنایی و تریلر، کار مسئله ای است. بالاخره زمان ساخته شدن فیلم دهه 1980 است؛ دورانی که سینمای علمی- تخیلی جانی دوباره گرفت. ضمن این که این دومین اثر در کارنامه او است و با وجود ساختن فیلم پیروزی چون سارق (Thief) هنوز جای پای مجکمی در هالیوود نداشت و باید فیلم پرفروشی می ساخت تا بتواند کارهای مد نظرش را انجام دهد. اما با وجود تفاوت ظاهری و ژنریک برجک دفاعی با دیگر فیلم های او، چیزهای این وسط وجود دارند که آن را به کارنامه مایکل مان مرتبط می نمایند.

مایکل مان همواره تصویری از مردانی ارائه می دهد که ماموریتی دارند و آن را باید هر طور شده به انجام برسانند. گاهی این ماموریت دستگیری سارقی است و گاهی نبرد با فرانسویان در یک برهه تاریخی معین برای نجات یک قبیله یا حتی گاهی همه چیز می تواند رو کردن دست یک شرکت بزرگ و بین المللی باشد یا حتی زدن یک یا چند بانک. در چنین سینمایی حتی مردانی که در یک جهان فانتزی و در روزهای انتهای جنگ دوم جهانی هم زندگی می نمایند، ماموریتی دارند؛ ماموریتی که این بار نجات کل جهان است.

اما در کل نمی توان منکر این مورد شد که برجک دفاعی نشان می دهد فکر مایکل مان از جهان فانتزی چنین آثاری چقدر دور است و ضربان قلب او با فرکانس های چنین جهانی هماهنگ نیست. خوشبختانه او در دومین فیلم خود متوجه چنین موضوعی شد و خیلی سریع و در اثر بعدی و حتی در مجموعه تلویزیونی که ساخت، جهان مورد نظرش را شناخت و دوباره به همان حال و هوای شهرهای تا خر خره گیر افتاده در تاریکی بازگشت. مایکل مان نسخه ای 210 دقیقه ای از فیلم آماده نموده بود اما استودیوی تهیه نماینده فیلم یک نسخه مثله شده 96 دقیقه ای از آن اکران کرد که اصلا شباهتی به نتیجه مورد نظر مایکل مان نداشت. یکی از دلایل دست کم گرفته شدن فیلم در کارنامه مایکل مان به همین موضوع و طمع گردانندگان استودیو باز می شود که چیزی از فیلم و جهان کارگردان باقی نگذاشتند. اما همین تصاویر تکه تکه شده هم خبر از چیره دستی مان در خلق فضا و اتمسفر مورد نظرش دارد.

نقطه قوت دیگر فیلم توانایی مایکل مان به در هم آمیزی ژانرهای مختلف برمی شود. حال و هوای ژانر وحشت در کنار فضای خیال انگیز فیلم قرار می گیرد و عناصر ژانر جنگی با تصاویری از حضور سربازهای فانتزی نازی مخلوط می شود. برجک دفاعی شاید در زمین بازی مورد علاقه فیلم ساز ساخته نشده باشد و با واقع گرایی همیشگی او ارتباطی نداشته باشد یا شاید استودیو دمار از روزگار نسخه کارگردان در آورده باشد اما باز هم برخوردار از همان نبوغی در پشت دوربین است که باعث می شود ما این فیلم ساز نابغه را دوست داشته باشیم؛ یعنی همان دم مسیحایی مایکل مان که هر فیلمی را به اثری قابل قبول تبدیل می نماید.

علاوه بر همه این ها به فضای صوتی که مایکل روبین، آهنگساز اثر برای فیلم ساخته هم دقت کنید. هماهنگی میان موسیقی و تصاویر و حسی که ایجاد می نماید، عالی است و البته این یکی دیگر از توانایی های همیشگی مایکل مان در هدایت درست اجزا و افراد پشت صحنه فیلم خود است. فیلم گمنام برجک دفاعی از کتابی به همین نام به قلم پل ویلسون ساخته شده است.

نازی ها به رومانی سفر می نمایند تا از قلعه ای افسانه ای محافظت نمایند. آن ها اشتباهی مرتکب می شوند و این کار نیرویی شیطانی و بزرگ را آزاد می نماید. نازی ها مرد و زنی را به آنجا می آورند تا از قضیه سر دربیاورد و این در حالی است که شخصی که این اتفاق را از جایی دور احساس نموده، در حال سفر به قلعه است …

8. رابرت آلتمن / پاپای (Popeye)

• بازیگران: رابین ویلیامز، شلی دووال و پال ال اسمیت
• محصول: 1980، آمریکا
• امتیاز سایت IMDb به فیلم: 5.3 از 10
• امتیاز فیلم در سایت راتن تومیتوز: 58٪

پاپای که با نام ملوان زبل هم در ایران شناخته می شود زمانی از انیمیشن های محبوب در میان نسلی از نوجوانان بود. نسلی که اکنون به میان سالی پا گذاشته، با این شخصیت و شیوه اسفناج خوردن و قدرت گرفتنش خاطره دارد. حقیقتا این که فیلم سازی مثل رابرت آلتمن در انتها دهه ی 1970 با آن کارنامه درخشان در ساختن آثار هنری به سراغ داستان این شخصیت محبوب برود، اتفاق اصلا قابل پیشبینی نبود. اما آلتمن با گذر زمان ثابت کرد که اتفاقا دست زدن به همین کارهای غیرقابل پیشبینی و رفتن سراغ فیلم های عجیب و غریب است که تبدیل به بخش مهمی از پرسونای سینمایی او خواهد شد.

اگر امروزه سری به کارنامه کاری او بزنیم، متوجه خواهیم شد که همه نوع فیلمی در آن پیدا می شود. فقط تفاوتی میان او و کارگردانان معمول سینما وجود دارد که به توانایی های این کارگردان بازمی شود؛ رابرت آلتمن می توانست مولفه های هر ژانر و هر سینمایی را بگیرد و با گذراندن آن از فیلتر فکری خود، اثری یکه و منحصر به فرد بسازد که فقط از کسی چون او برمی آید. پس پاپای هم با وجود دوری ظاهری اش از جهانی رابرت آلتمن تبدیل به اثری منحصر به فرد شده است که با وجود شباهت هایی با داستان اصلی، در نهایت فیلمی متعلق به جهانی رابرت آلتمن است.

اما این وسط مشکلاتی هم وجود دارد؛ برخلاف شاهکارهای معرکه آلتمن در دهه 1970، این یکی در نهایت اثر مبه وسیلهی است که به درد یک بار دیدن کردن می خورد. تمهیدات فرمی و روایتگری این فیلم ساز در کنار بازیگری خوب رابین ویلیامز در اوج جوانی، باعث می شود که مخاطب این جا و آن جا حسابی بخندند و البته فضای سر زنده اثر هم برای عوض کردن حال و هوای دیدنگر حسابی خوب از کار درآمده است. خلاصه که با وجود همه این ها که می توانند پاپای را به فیلم خوبی تبدیل کند، اما برای ماندگاری اش کافی به نظر نمی رسند.

اما برای درک بهتر این موضوع که چرا با یک فیلم گمنام طرف هستیم باید سری به کارنامه آلتمن بزنیم؛ او تا قبل از پاپای آثاری چون مک کیب و خانم میلر (McCabe And Mrs. Miller)، مش (M.A.S.H)، خداحافظی طولانی (The Long Goodbye) و پس از آن فیلم هایی چون بازیگر (The Player)، برش های کوتاه (Short Cuts) یا گاسفورد پارک (Gosford Park) را ساخته است؛ فیلم هایی که هر کدام شاهکارهایی به یاد ماندنی هستند و تا سینما باقی است، از آن ها یاد خواهد شد. پس علت دیگر گمنامی پاپای علاوه بر حال و هوای متفاوت آن از دیگر فیلم های رابرت آلتمن به ضعیف تر بودنش نسبت به آن شاهکارهای باشکوه هم بازمی شود.

جالب این که فیلم پاپای در زمان اکرانش حسابی مورد سرزنش نهاده شد. منتقدان قلم به دست گرفتند و تا توانستند به آن تاختند اما به مرور زمان به اثری کالت تبدیل شد؛ اثری که اتفاقا نقطه قوتش در آشنازدایی آن است. یا به طور خلاصه، نقطه قوتش در توانایی آلتمن در تبدیل کردن یک داستان آشنا به اثری تر و تازه که حتی برای علاقه مندان به این انیمیشن قدیمی هم چیزهای تازه ای در چنته دارد.

پاپای ملوان کله شق اما خوش قلبی است که به شهری ساحلی و عجیب و غریب می رسد. او در آن جا در پی پدر گمشده اش می شود اما در مدت جستجویش با دختری به نام اویل آشنا می شود. پدر اویل که صاحب مسافرخانه ای است که پاپای در آن اتاق دارد، دوست دارد که دخترش با دریانوردی به نام ناخدا بلوتو ازدواج کند اما پاپای که به این دختر دلبسته، میخواهد که در برابر او بایستد و اجازه این کار را ندهد اما …

7. ویلیام فریدکین / بازیکنان نویدبخش (Blue Chips)

• بازیگران: نیک نولتی، مری مک دانل و شاکیل اونیل
• محصول: 1994، آمریکا
• امتیاز سایت IMDb به فیلم: 6.2 از 10
• امتیاز فیلم در سایت راتن تومیتوز: 37٪

ویلیام فریدکین در دهه 1970 کارگردان بسیار مشهوری شد. فیلم هایش پشت یکی پس از دیگری هم در گیشه پیروز بودند و هم نزد منتقدان با تحسین روبه رو می شدند. چندتایی از برترین آثار دهه 1970 مال او است؛ از ارتباط فرانسوی (The French Connection) گرفته تا جنگیر (The Exorcist) یا ساحر (Sorcerer). اما ستاره بخت او کم کم در دهه 1980 افول کرد و گرچه هنوز از آن نبوغ می شد در سراغ گرفت و چیزهایی این جا و آن جا دید، اما انگار عوض شدن زمانه و آغاز شرایطی تازه در آمریکای دهه 1980 ویلیام فریدکین را سردرگم نموده بود. در این دوران بود که فیلم هایش یکی یکی با شکست روبرو شدند.

به همین علت هم در سال 1994 سراغ فیلمی چون بازیکنان نویدبخش رفت. اثری که اصلا به سینمای او و فیلم های قبل ترش ارتباطی ندارد. ویلیام فریدکین در گذشته مدام فیلم هایی در نقد سیستم حاکم بر کشورش ساخته بود و انگار که هیچ باوری به رویای آمریکایی نداشت. اما اکنون فیلمی ساخته که انگار همه چیزش در تایید رویای آمریکایی است. در گذشته شخصیت های او در دل مردابی زندگی می کردند که با هر دست و پا، بیشتر فرو می رفتند و در انتها اگر زنده هم می ماندند، چیز چندانی از باورهایشان باقی نمانده بود. اما بازیکنان نویدبخش درست نقطه مقابل آن فیلم ها است و اثری است سرگرم نماینده که به شکلی کلیشه ای در تایید تلاش و تلاش و رسیدن به بهروزی و در مذمت تقلب و پیدا کردن راه میان بر است؛ یعنی همان نوعی از سینما که آمریکایی ها خوب می شناسند.

البته هیچ کدام از این ها اصلا بد نیست. بالاخره فیلم سرگرم نماینده هم برای مخاطب ضروری است. داستان فیلم هم همه مصالح لازم برای این امکان را در اختیار دارد. داستان فیلم، داستان مربی بسکتبال به ته خط رسیده ای است که هر چه زده به در بسته خورده و امیدهایش را از دست رفته می بیند. او از همه سمت تحت فشار است و خب از این جا می توانید حدس بزنید که در ادامه چه اتفاقی خواهد افتاد؛ همه چیز دست به دست هم می دهند و بعد از یکی دو تا پیچش داستانی، سریال بردهای جناب مربی آغاز می شود و او در ظاهر مزد صبر و تلاشش را می گیرد. اما مسئله ای در این بردها وجود دارد که به خاطر اسپویل نشدن خاتمهی داستان به آن اشاره نخواهم کرد. همین مشکل نشان می دهد که بالاخره ویلیام فریدکین حتی در یک فیلم کلیشه ای هم امضای خود را پای اثر می گذارد.

بعد از شکست های تجاری فیلم های قبلی، به نظر می رسد که فریدکین به خاطر این که نامش با شکست و عدم بازگشت سرمایه پیوند نخورد، ساخت این اثر را قبول نموده است. چون که روی کاغذ بازیکنان نویدبخش همه چیزهای لازم برای پیروزیت در گیشه را دارد. انگار ویلیام فریدکین در پی راهی بود تا دوباره جای پای خود را در هالیوود محکم کند؛ چرا که آن جا با کسی شوخی ندارند و اگر مدام فیلم های شکست خورده بسازی، خیلی راحت از چرخه فراوری حذف می شوی.

حضور کسی چون شاکیل اونیل در فیلم به عنوان یکی از سرشناس ترین و البته بلند قامت ترین بازیکنان تاریخ NBA در فیلم جالب توجه است. خلاصه که حتی حضور او هم سبب نشده که بازیکنان نویدبخش به یک فیلم گمنام در کارنامه ویلیام فریدکین تبدیل نشود.

پیت یک مربی بسکتبال کالج است. او سال بسیار بدی را با تیمش پشت سر گذاشته و شرایط تیمش اصلا خوب نیست. او و تیمش در سال گذشته مدام شکست خورده اند و به همین علت هم از سوی همه، به ویژه مدیران کالج تحت فشار است. پیت تصمیم می گیرد که دست به تقلب بزند و از بازیکنان غیرمجاز و توانا استفاده کند. بعد از این کار، بخت به وی رو می نماید و تیمش مدام بازی ها را با پیروزی پشت سر می گذارد اما به نظر می رسد که او نمی تواند با خودش کنار بیاید تا این که آن ها با برترین تیم چند سال گذشته روبه رو می شوند …

6. برادران کوئن / مردی که آن جا نبود (The Man Who Wasnt There)

• بازیگران: بیلی باب تورنتون، ریچارد جنکینز، فرانسیس مک دورمند، اسکارلت جوهانسون و جیمز گاندولفینی
• محصول: 2001، آمریکا
• امتیاز سایت IMDb به فیلم: 7.5 از 10
• امتیاز فیلم در سایت راتن تومیتوز: 81٪

مردی که آن جا نبود را می توان عصاره تمام تفکرات برادران کوئن دانست. فیلمی که همه المان های مورد علاقه آن ها را یک جا درون خودش دارد اما ظاهرا باید به یک فیلم گمنام در کارنامه کاری آن ها تبدیل شود. حقیقتا این دو برادر در آن موقع یا فیلم هایی سراسر پیروز و درجه یک مانند لبوفسکی بزرگ (The Big Lebowski) می ساختند یا فیلم هایی پر فروش چون سنگدلی تحمل ناپذیر (Intolerable Cruelty) با حضور و درخشش کاترین زتا جونز و جرج کلونی در قالب نقش های اصلی. این وسط فیلم خوبی چون مردی که آن جا نبود قربانی معروفیت و درخشش چنین فیلم هایی شده است.

جهان فیلم همان جهان آشنای کوئنی است؛ همان جهانی که از فیلم دهشت زده (Blood Simple) وجود داشت و کوئن ها بهتر از هر جهانی دیگری می شناسند؛ جهان ابزوردی که در آن همه چیز به شکل مضحکی اشتباه پیش می رود و در نهایت پای جنایتی هم به قصه باز می شود. همان جهانی که در آن شخصیت ها گرفتار ملالی زجرآور هستند و پس از چند اتفاق عجیب و غریب دوباره به همان ملال گذشته بازمی گردند؛ با این تفاوت که این بار هیچ چیزی مانند گذشته نیست. در این جا با مرد سر به راهی سر و کار داریم که تصور می نماید در زندگی اش شکست خورده و زنش هم با مرد دیگری به او خیانت می نماید. همین سرآغاز ماجراهایی می شود که به دیوانگی و جنون گره می خورد و آدم های قصه را به دردسر می اندازد. جالب این که برادران کوئن این داستان را سر حوصله و با طمانینه تعریف نموده اند.

حال و هوای فیلم شباهت بسیاری با فیلم دهشت زده یا حتی فارگو دارد. آن جا هم با داستان مردان و زنانی روبه رو بودیم که نقشه جنایتی را در سر دارند اما در نهایت همه چیز به خاطر ناشی گری خودشان به هم می ریزد. این فیلم ها آگاهانه ادای دینی به سینمای کلاسیک و نوآرها هستند اما تفاوت هایی هم دارند که از جهان کوئن ها سرچشمه می گیرد؛ نوعی کمدی سیاه و تلخ در آن ها جریان دارد که از بیهودگی اتفاقات فیلم خبر می دهد. در حالی که آن نوآرها هر چه که بودند، نشانی از ملال در محتوای خود نداشتند.

نکته این که بر خلاف آن فیلم های نوآر برادران کوئن آدم های فیلم های خود را نه از میان آدم های باهوش و خوش سر و زبانی که بالاخره می توانند جایی گلیم خود را از آب بیرون بکشند و حتی اگر گرفتار نیروی بزرگی هم شوند، به خاطر تصمیمات و انگیزه های خودشان بوده و نه قضا و قدر، بلکه از میان آدم هایی عادی و حتی کمی نماید فکر انتخاب می نمایند. این چنین در جهانی آن ها نه فرارشان از یک موقعیت و نه گرفتار شدنشان به هوش آن ها تعلق دارد، بلکه محصول شرایط و اتفاقاتی است که به نظر تصادفی می رسد. در چنین شرایطی است که سایه یک تقدیرگرایی بر سر فیلم های آن ها احساس می شود. انگار شخصیت ها هیچ تاثیری در اتفاقات زندگی خود ندارند.

لحن فیلم سرد و عبوس است. چهره سنگی بیلی باب تورنتون هم این سردی فضا را افزایش می دهد. حاشیه صوتی فیلم هم تقریبا ساکت و خلوت است و تصویربرداری پر از سایه روشن راجر دیکنز هم عامل دیگری است که فیلم را سرد و عبوس می نماید. پس اگر اهل دیدن فیلم هایی هستید که کوشش میکنند به مود خاصی دست یابند و بعد مخاطب را در آن حال و هوا شریک نمایند، این یکی فیلم مناسبی است. پس فراموش کنید که با یک فیلم گمنام طرف هستید.

اد آرایشگری است که تصور می نماید همسرش به او خیانت می نماید. تصور اد بر این است که مرد همراه زنش، رییس او است. روزی شخصی وارد شهر می شود که ادعا می نماید نقشه ای در سر دارد. او می گوید که با سرمایه گذاری در کسب و کار خشک شویی می توان پول زیادی به جیب زد. ایده این مرد باعث می شود که نقشه ای به فکر اد برسد که هم می تواند یاری کند انتقامش را از زن و رییسش بگیرد و هم کاری کند که پول زیادی به جیب بزند. اما …

5. وس کریون / موسیقی قلب (Music Of The Heart)

• بازیگران: مریل استریپ، گلوریا استفان و آنجلا باست
• محصول: 1999، آمریکا
• امتیاز سایت IMDb به فیلم: 6.8 از 10
• امتیاز فیلم در سایت راتن تومیتوز: 63٪

اگر سری به کارنامه وس کریون بزنید متوجه خواهید شد که او یکی از بزرگترین سینماگران ژانر وحشت در تاریخ سینما است؛ آخرین خانه سمت چپ (Last House On The Left)، تپه ها چشم دارند (The Hills Have Eyes)، کابوس در خیابان الم (A Nightmare On Elm Street)، مجموعه جیغ (Scream) یا آدم های زیرپله (The People Under The Stairs) تنها بخشی از کارنامه وی هستند که خبر از حضور فعال او در این ژانر و البته تاثیرگذاری اش می دهند. در واقع به لحاظ معروفیت و تاثیرگذاری بر ژانر وحشت فقط چند کارگردان دیگر در تاریخ سینما توان برابری با او را در سر و شکل دادن به فیلم های ترسناک دارند؛ کسانی چون جرج رومرو، توبی هوپر و جان کارپنتر.

حال تصور کنید که چنین فیلم سازی ناگهان تغییر جهتی صد و هشتاد درجه ای دهد و فیلمی بسازد که اصلا هیچ شباهتی به کارهای قبلی اش ندارد. اگر تا به امروز وس کریون را به خاطر فیلم های ترسناکش می شناختید و او را در نمایش خشونت و خونریزی متبحر می دانستید، این فیلم کلا تصور شما را عوض خواهد نمود. موسیقی قلب دقیقا همان چیزهایی را در خود دارد که در فیلم های دیگر وس کریون غایب هستند؛ داستانی احساسی و عاشقانه، روابطی گرم و صمیمی و تلاش شخصیت ها برای توسعه این روابط، کمی اشک و آب چشم برای حرکت روی مرز احساسات گرایی و البته داستانی شدیدا انسانی با شخصیت هایی که قلب هایی مهربان دارند. پس خبری از هیچ گونه هیولایی در این جا نیست که بخواهد به جان قربانیانش بیوفتد و از کشته، پشته بسازد و ما هم در حال حدس زدن قربانی بعدی قصه باشیم.

به نظر می رسد که وس کریون هم مانند دیوید لینچ بعد از عمری سر کردن با یک نوع سینمای خاص، ناگهان تصمیم گرفته که به خودش استراحتی دهد و کار تازه ای کند. به همین علت هم می توان این تغییر مسیر ناگهانی را ناشی از یک نوع حس کنجکاوی برای کشف توانایی های تازه به وسیله کریون دید. جالب این که فیلم موسیقی قلب فیلم گمنام خوبی است که حتما ارزش دیدن کردن را دارد. روابط شخصیت هایش که مهم ترین بخش داستان است، خوب از کار درآمده و مقدار احساسات گرایی جاری در فضا هم به مقدار است و طوری نیست که توی ذوق بزند.

از سوی دیگر موسیقی قلب یک مریل استریپ معرکه هم دارد که مانند همواره روی پرده می درخشد و تمام قاب را از آن خود می نماید. قطعا بازی او یکی از نقاط قوت مهم فیلم است. شخصیتی که نقشش را بازی می نماید هم جان می دهد برای نمایش توانایی های این بازیگر. بالاخره با داستانی طرف هستیم که احتیاج به نمایش احساسات مختلفی دارد و مریل استریپ هم که نشان داده در رنگ آمیزی طیف های متفاوت احساسات، بسیار توانا است. نکته دیگر این که تمام شخصیت های فیلم زن هستند و فیلم نامه را هم یک زن نوشته است. شاید در لحظه اول تصور کنید که کریون کارگردانی است که در هدایت بازیگران زن و پرداخت شخصیت های زن، توانایی چندانی ندارد اما از قلم نیاندازید که او با ساختن مجموعه جیغ یکی از پرداخت شده ترین زنان تاریخ سینمای وحشت را به من و شما هدیه داده است.

روبرتا زنی است که همسرش او را ترک نموده. او دو فرزند دارد که باید از آن ها مراقبت کند و ضمناً ویولونیست با استعدادی هم هست. در این میان مردی به نام برایان که به او علاقه دارد، کاری به عنوان معلم در یک دبیرستان در محله خشن هارلم برای او جور می نماید. پس از گذشت مدتی معلوم می شود که روبرتا معلم خوبی بوده و در کارش حسابی پیروز است. او خانه ای می خرد اما رابطه اش با برایان به جایی نمی رسد. ده سالی می گذرد تا این که …

4. دیوید لینچ / داستان استریت (The Straight Story)

• بازیگران: ریچارد فارنزورث، سیسی اسپیسک و هری دین استنتون
• محصول: 1996، آمریکا و فرانسه
• امتیاز سایت IMDb به فیلم: 8 از 10
• امتیاز فیلم در سایت راتن تومیتوز: 95٪

بلافاصله پس از شنیدن نام دیوید لینچ به یاد فیلم های پر از راز و رمزی می افتیم که در یک جهانی هذیانی جریان دارند و مرز میان رویا و کابوس در آن ها به هم ریخته است و مخاطب در تشخیص جهان های فکری و عینی بازمی ماند. در چنین شرایطی است که او کار را حسابی پیچیده تر می نماید و همه این ها را با انگاره های پست مدرنیستی در هم می آمیزد. پس سرگردانی مخاطب در جهان آثار او به بخشی از روند درک و فهم فیلم تبدیل می شود و اگر این دیدنگر تلاش کند که به رمزگشایی لحظه به لحظه اثر بنشیند، نه تنها کاری از پیش نمی برد، بلکه سردرگم تر هم می شود. خلاصه که کمتر فیلم سازی در جهان وجود دارد که مانند او بتواند مخاطبش را در جهانی رازآلود گرفتار کند.

در سینمای دیوید لینچ هیچ مسیری مستقیم نیست، جواب هیچ معمایی درست در برابر چشمان ما قرار ندارد، هیچ چیزی آن گونه که به نظر می رسد نیست. در چنین شرایطی است که با اتمام فیلم روی پرده سینما، اثر دیگری در فکر مخاطب عمرش را آغاز می نماید که از همین سردرگمی ها سرچشمه می گیرد. به همین علت هم فیلم های او محل مناقشه و بحث هستند و از پس همین بحث ها است که به معروفیت می رسند. چرا که او اهل ساختن فیلم های عامه پسند نیست که به خاطر همین عامه پسندی به معروفیت برسند. در واقع فیلم های وی برای رسیدن به محبوبیت مسیر دیگری را طی می نمایند که معمول نیست. در چنین شرایطی است که هر چه اثرش گیج نماینده تر باشد، به معروفیت بیشتری می رسد.

اما او یک فیلم گمنام هم در کارنامه دارد. اثری که اتفاقا خلاف همه آثار او است و اصلا داستانش نمی تواند از این سرراست تر شود. هیچ چیز گیج نماینده و پر رمز و رازی در آن وجود ندارد و حتی پیچش خاصی هم در قصه شکل نمی گیرد. دیوید لینچ حتی مسیری که قهرمان داستانش طی می نماید را هم مسیر سرراست و مستقیمی در نظر گرفته که هیچ پیچ و تابی ندارد و فقط کمی طولانی است. او حتی عنوان فیلمش را هم آگاهانه طوری انتخاب نموده که مخاطبش را با علامت سوال روبه رو کند تا او نتواند باور کند که این فیلم اثری است از دیوید لینچ. چرا که نام فامیل شخصیت اصلی که استریت است، معنای سرراست هم می دهد.

داستان فیلم، داستان پیرمردی است که میخواهد برای دیدن برادرش به سفری دور و دراز برود. همین یک خط تمام قصه فیلم را لو می دهد. هیچ اتفاق عجیبی هم در طول قصه شکل نمی گیرد. اما آن چه که داستان استریت را به اثر معرکه ای تبدیل می نماید، گرما و صمیمیتی است که در تک تک قاب هایش موج می زند. اصلا محال است که کسی پای این فیلم بنشیند و پس از اتمامش احساس بهتری نداشته باشد و حسابی سر ذوق نیاید. این موضوع هم خرق عادت دیگری در کارنامه دیوید لینچ به شمار میرود؛ چرا که وی همواره با ساختن فیلم هایش تلاش دارد که مخاطب را از آن چه که بر پرده جریان دارد، منزجر کند.

داستان استریت تشکیل شده از چند موقعیت است؛ موقعیت هایی که یک کل معرکه را می سازند. پیرمرد قصه در طول سفرش مدام مجبور است که توقف کند و به همین علت با آدم های مختلفی روبه رو می شود. این آدم ها و ایجاد ارتباط با آن ها پیرمرد را به درک دیگری از زندگی می رساند. از سوی دیگر همان طور که از این نوشته برمی آید، با یک فیلم جاده ای طرف هستیم که البته به خاطر وسیله نقلیه عجیب و غریب پیرمرد داستان، با دیگر آثار این سینما تفاوت آشکاری دارد. همه این ها باعث می شود که با اثر معرکه ای طرف باشیم که نباید یک فیلم گمنام باقی بماند. ضمن این که داستان فیلم هم واقعی است.

آلوین استریت پیرمردی بیماری است که به توصیه پزشک باید سیگار را ترک کند و با واکر این سمت و آن سمت برود. او از این کار سرباز می زند و دوست ندارد که به هیچ عصایی متکی باشد. این در حالی است که تنها دخترش هم در ظاهر با ناراحتی اعصاب دست و پنجه نرم می نماید و چندان زندگی شادی ندارد. در این میان او باخبر می شود که برادرش که در استان دیگری زندگی کند و سال ها است که او را ندیده، سکته قلبی نموده و حال خوشی ندارد. آلوین میخواهد که به دیدن برادرش برود اما توانایی رانندگی کردن ندارد. به همین علت تصمیم می گیرد تا تمام مسیر بین استان آیووا و ویسکانسین را با یک ماشین چمن زنی طی کند …

3. آکیرا کوروساوا / درسو اوزالا (Dersu Uzala)

• بازیگران: ماکسیم مونزوک، یوری سولومین و ولادیمیر کرمنا
• محصول: 1975، ژاپن و اتحاد جماهیر شوروی
• امتیاز سایت IMDb به فیلم: 8.3 از 10
• امتیاز فیلم در سایت راتن تومیتوز: 73٪

علت حضور درسو اوزالا در این لیست به سر و شکل آن بازمی شود؛ چرا که حتی داستانش در ژاپن هم نمی گذرد. از سوی دیگر شاید یک فیلم گمنام نباشد اما اگر آن را در کنار دیگر فیلم های این فیلم ساز ژاپنی قرار دهید و مثلا با معروفیت فیلم هایی چون هفت سامورایی (Seven Samurai) یا راشومون (Rashomon) مقایسه کنید، متوجه خواهید شد که با یک فیلم گمنام طرف هستید. اما این گمنامی به معنای بد بودن فیلم نیست؛ بلکه کاملا برعکس، هم برای شناخت سینمای آکیرا کوروساوا فیلم مهمی است و هم یکی از شاهکارهای کارنامه او به شمار می رود.

زمان ساخت فیلم درسو اوزالا دورانی در ژاپن آغاز شده بود که هیچ چیزش مانند گذشته نبود و دیگر سرمایه لازم برای جاه طلبی های یک کارگردان دغدغه مند وجود نداشت؛ فیلم های نو آثاری بازاری بودند که برای پر کردن جیب استودیوها ساخته می شدند. به همین علت او ترک وطن کرد و سراغ ساختن فیلمی رفت که قرار بود به وسیله اتحاد جماهیر شوروی سرمایه گذاری شود. کوروساوا کتابی به نام درسو اوزالا را انتخاب کرد و به کار مشغول شد تا یکی از شاهکارهایش را خلق کند. با توجه به خودکشی ناپیروزش در سال 1971 آن چه که در این دوران بر او گذشته بود باعث شد که او ایمانش را به جامعه و مردم از دست بدهد و شاید به همین علت باشد که به دل طبیعت زد و با نمایش دو انسان در پهنه بی کران آن، در جستجوی آرامش گشت.

سال ها از زمان جنگ جهانی دوم گذشته بود و کشورش مسیر آبادانی را طی نموده بود و این به معنای پیشرفت تکنولوژی و اتمام دوران تسلط طبیعت بر سرزمین ژاپن بود. دیگر خبری از زمین های فراخ و آسمان همواره حاضر در بالای سر مردم نبود و آسمان خراش ها نماهای اصلی شهرها شده بودند. همه این ها در روحیات آن موقع کوروساوا تاثیر داشت و او با رفتن به دل طبیعت همه آن ها را پشت سر می گذاشت. شخصیت اصلی فیلم یعنی درسو اوزالا، مردی بومی است که در دل طبیعت سیبری چنین احساسی دارد و از پیشرفت بشر می ترسد.

همه این ها باعث شده که درسو اوزالا به اثری غریب تبدیل شود که انگار به سینمای کوروساوا ارتباطی ندارد. اما اگر به عمق اثر بزنیم، متوجه خواهیم شد که اتفاقا با فیلمی کاملا متعلق به جهانی وی طرف هستیم. فقط شاید سر و شکل آدم ها با کارهای معمول او فرق کند. در فیلم های کوروساوا همواره جدالی میان مردمان برای برقراری عدالت وجود داشته است. حال داستان بعضی از این فیلم ها در روزگار نو اتفاق می افتاد و داستان بعضی دیگر در روزگار گذشته، اما نتیجه هر چه که بود، چنین حال و هوایی در بیشتر آثارش جریان داشت. اما ناگهان او ترک وطن کرد و در جایی فیلم ساخت که متعلق به جهانی وی نبود. اما این علتی نمی شد که دغدغه هایش را در این فیلم نمایش ندهد.

درسو اوزالا از شخصیت مجذوب کنندهی در مرکز قابش بهره می برد. قهرمان داستان انسانی است که گویی نسلش از روی کره زمین منقرض شده؛ چون هیچ فکر پلیدی در فکرش حضور ندارد. انگار کوروساوا سادگی و خلوص او را به زندگی مردمان مدرن کشورش ترجیح می دهد. او انسانی است که چون با طبیعت زندگی نموده و شیوه مرسوم زندگی انسان مدرن را نیاموخته، بدی را هم یاد نگرفته است. از این منظر کوروساوا نگاه بدبینانه خود به زندگی اجتماعی آدمی را فریاد می زند؛ گویی فقط یک راه برای خوب ماندن وجود دارد و آن فرار کردن از جامعه و پناه بردن به دل طبیعت وحشی است.

کاپیتان آرسنیف از سوی دولت مرکزی مسکو مامور می شود تا از ناحیه شمال شرقی سیبری نقشه برداری بکند. او به همراه گروهی راهی آن منطقه سرد و البته وحشی می شود. در راه آن ها با یک شکارچی محلی آشنا می شوند. آرسنیف از شکارچی می خواهد که آن ها را در این سفر همراهی کند و در واقع راهنمای ایشان باشد. این شکارچی درسو اوزالا نام دارد و رفتاری مهربانانه با طبیعت و نگاهی متفاوت به زندگی دارد که برای کاپیتان و گروهش عجیب است. تا این که …

2. جان فورد / آقای رابرتس (Mister Roberts)

• بازیگران: هنری فوندا، جیمز کاگنی و جک لمون
• محصول: 1955، آمریکا
• امتیاز سایت IMDb به فیلم: 7.7 از 10
• امتیاز فیلم در سایت راتن تومیتوز: 93٪

با شنیدن نام جان فورد به یاد چه فیلم هایی می افتید؟ خودش که می گوید یک وسترن ساز است. اما برای علاقه مندان به سینمای کلاسیک او بیش از یک وسترن ساز و قطعا یکی از برترین های تاریخ است. در کارنامه او فیلم های بسیاری، با حال و هواهای متفاوتی وجود دارد و گرچه می توان نشانه های شوخ طبعی زیادی در آثارش سراغ گرفت اما کمتر به سمت ساختن یک فیلم کمدی تمام عیار رفته است. به همین علت هم آقای رابرتس یک فیلم گمنام به جای مانده، چرا که کسی از فورد توقع ساختن فیلم کمدی ندارد.

اما علت انتخاب آقای رابرتس چیزهای دیگری هم هست. شاید مهم ترینش یک تیم بازیگر سرشناس باشد که طبیعتا باید سبب معروفیت هر اثری شود. اما در هر صورت این فیلم در سیاهه کارنامه جان فورد با آن مقدار از توجهی که شایسته آن است، روبه رو نشده است. ضمن این که نه تنها فیلم سرگرم نماینده معرکه ای است، بلکه می تواند به یکی از کمدی های محبوب عمر هر مخاطبی تبدیل شود.

فیلم آقای رابرتس اثر باشکوهی است که همه چیزش سر جای خود واقع شده است. حضور بازیگران سرشناس سبب شده که فیلم به اثری مفرح هم تبدیل شود. جک لمون و جیمز کاگنی در کار معرکه ظاهر شده اند و هنری فوندا هم حسابی می درخشد. از سوی دیگر بخش بزرگی از بار کمدی فیلم بر عهده کلام و گفتگوها است و به همین علت بازی بازیگران نقشی اساسی در ایجاد خنده دارد. پس لغزش پای هر کدام از آن ها می تواند به قیمت خراب شدن فیلم تمام شود؛ اتفاقی که خوشبختانه شکل نگرفته است.

فضای اثر، فضایی محدود و بسته است. اما کارگردان بزرگی چون جان فورد خوب می داند چگونه از پس فضاسازی مناسب فیلمش برآید و کاری کند که این موضوع به برگ برنده فیلم تبدیل شود. داستان فیلم در یک کشتی و میان جوی کاملا مردانه می گذرد. فورد از همه این ها بهره جسته تا از توقعات دیدنگر فراتر رود و شخصیت هایی ملموس، با موقعیت هایی درگیر نماینده بسازد. از سوی دیگر این فضای مردانه شاید باعث شود که فیلم آقای رابرتس بیشتر باب طبع آقایان به نظر برسد. اما این اشتباه را نکنید؛ چرا که فضای مفرح فیلم و درگیری های شخصیت ها از این فراتر می رود و از جایی به بعد به مسائلی انسانی گره می خورد.

از میانه های کار مروین لیروی جانشین جان فورد شد و به نظر می رسید همین امر بر کیفیت محصول نهایی تاثیر بگذارد. اما چنین نشد و اکنون که فیلم آقای رابرتس را می بینیم با اثری یک دست روبه رو هستیم که از استادی هر دو کارگردان سرچشمه می گیرد؛ لیروی تمام سعی خود را نموده تا دنباله کار فورد را به خوبی از کار دربیاورد. در واقع هم جان فورد و هم مروین لیروی استاد خلق روابط مردانه بودند و هر دو به خوبی از پس ساختن چنین داستان هایی بر می آمدند.

فیلم برداری خارق العاده اثر و هم چنین رنگ های تکنی کالر دل چسب آن فضای کشتی را برای مخاطب مجذوب کننده نموده و دلبری های بازیگران هم داستان را بیش از پیش زیبا به تصویر کشیده است. خلاصه که آقای رابرتس یکی از برترین فیلم های جان فورد است اما به شکل عجیبی در کارنامه سینمایی او مهجور به جای مانده است.

در یک کشتی باربری در دل اقیانوس آرام و در بحبوحه جنگ جهانی دوم، یک افسر نیروی دریایی آمریکا به نام آقای رابرتس سعی می نماید تا بین ناخدای دیوانه کشتی و افراد حاضر در آن، نقش یک میانجی را بازی کند و کاری کند که همه چیز به درستی پیش برود. اما …

1. ژان پیر ملویل / بچه ها وحشت (The Terrible Children)

• بازیگران: نیکول استفانی، ادوارد درمیت و ژاک برنارد
• محصول: 1950، فرانسه
• امتیاز سایت IMDb به فیلم: 7.1 از 10
• امتیاز فیلم در سایت راتن تومیتوز: 77٪

ما ژان پیر ملویل را بیشتر به عنوان کارگردان فیلم های جنایی یا فیلم هایی پیرامون جنبش مقاومت فرانسه در زمان جنگ دوم جهانی. او کمتر به سمت سینمایی غیر از این حرکت نموده اما ظاهرا کار با ژان کوکتوی بزرگ آن قدر پر از وسوسه بوده که او راضی به ساختن این فیلم کند. ضمن این که همین فیلم در کارنامه ملویل نشان می دهد که او می هواست تبدیل به فیلم ساز درخشانی درزمینه فیلم های موسوم به هنری باشد. در حین دیدنی فیلم توجه داشته باشد که ژان کوکتو همان راوی داستان است.

بعد از آن که ژان پیر ملویل فیلم پیروز خاموشی دریا (The Silence Of The Sea) را با بودجه ای محدود ساخت و البته به پیروزیتی بزرگ دست یافت، معروفیتی دست و پا کرد و همین باعث شد تا با ژان کوکتو همکاری کند. شاید فیلم بچه ها وحشت را بیشتر بتوان متعلق به جهان بینی کوکتو دانست تا نگاهی که ژان پر ملویل در آینده پیش می گیرد اما این به آن معنا نیست که در این جا از توانایی غریب او در خلق فضا و ساختن محیطی و فضاسازی خبری نیست.

فیلک بچه ها وحشت، فیلم بسیار تلخی است. گویی شالوده آن را بر پایه مرگ گذاشته اند. از همان ابتدای فیلم تا انتها افرادی در فیلم می میرند و آن قدر این موضوع ادامه پیدا می نماید تا نوبت به خود شخصیت های اصلی برسد. گویی دستی در آن پشت پنهان شده و آن ها را به سمتی مرگی دلخراش می برد. این زل زدن به چهره مرگ و دست و پنجه نرم کردن با آن هم در سینمای ژان کوکتو وجود دارد و هم در در فیلم های ژان پیر ملویل. اما تفاوتی در این میان وجود دارد؛ مرگ در سینمای کوکتو جنبه ای فانتزی و انتزاعی دارد و در ادامه زندگی است اما در سینمای ملویل به معنای عدم و نیستی است و البته قاطعیت موجود در آن چهره ای ترسناک به آن بخشیده است؛ قهرمان های سینمای ملویل با مرگ خود گوشه ای از زندگی در خیابان و بخشی از وجود شهر را با خود می برند. تک افتادگی آدم های فیلم همان بخشی از داستان است که بعدها در سینمای ژان پیر ملویل مدام تکرار می شود.

علت حضور شخصیت های فیلم در کنار هم بیش از آن که خبر از خواسته و تمایل هر یک بدهد، از سر احتیاج است و به همین علت در انتها و در آن خانه بزرگ، بلافاصله از هم دور می شوند و دیگر خبری از شکل سابق زندگی در کنار هم نیست. گویی خفقان خانه اول یک نکته مثبت هم داشته و آن این که، آدم ها را به هم نزدیک نموده است. فیلم بچه ها وحشت زمان کافی به هر چهار شخصیت خود می دهد تا با پرداخت مناسب فیلم را به جلو ببرند؛ گاهی برادر شخصیت اصلی است و گاهی خواهر و گاهی هم داستان به دو فرد دیگر تعلق دارد. اما نفر پنجمی هم در فیلم هست که به مقدار این ها یا شاید هم بیشتر از همه در روند درام مؤثر است؛ فردی که فقط در ابتدا و خاتمهی فیلم حاضر می شود و سایه اعمال او بر سرتاسر فیلم سنگینی می نماید و حتی انتها بندی هم بر اثر رفتار وی چینین سهمگین می شود.

نیکول استفانی قبلا در فیلم خاموشی دریا با ژان پیر ملویل همکاری نموده بود. او در آن جا از سکوت استفاده ای درخشان نموده و تمام عواطف خود را به وسیله چهره معصومش بیان نموده بود. حال آن سکوت مرگبار و جلوگیری از غلیان احساسات سبب شده تا این بار با تجربه ای بیشتر در نمایش احساسات سرکوب شده عمل کند.

پائول و الیزابت به تازگی مادر خود را از دست داده اند. روزی پائول در مدرسه دچار حادثه ای می شود و بعد معین می شود که به بیماری قبلی مبتلا است. به همین علت بیشتر اوقات خود را در خانه و در اتاقی مشترک با خواهر خود می گذراند. خواهر و برادر توان دوری از هم را ندارند و همین باعث شده تا به یکدیگر وابسته شوند. کم کم دو دوست دیگر هم در آن خانه به آن ها اضافه می شوند و با آن ها زندگی می نمایند. دوستانی با نام های ژرارد و آگاته. ژرارد به الیزابت خواهر پائول و پائول به آگاته علاقه مند می شود اما هیچ کدام توان بیان علایق خود را ندارند. تا اینکه …